A
ai - harmonia
aihanmi - pozycja, w której przeciwnicy stoją naprzeciw siebie w takich samych postawach
aikijutsu - starożytna technika walki oparta na zasadzie koordynacji obrony z atakiem
aikitaiso - podstawowe techniki aikido, ćwiczenia wstępne
arigato - dziękuję
arigato gozaimashita - dziękuję za ćwiczenie, dosłownie dziękuję, formuła wypowiadana na końcu treningu, a także w trakcie po zakończeniu ćwiczenia z partnerem
ashi - noga lub stopa
ashi sabaki - kroki, ruchy nóg
atama - głowa
atemi - uderzenie
ayumi ashi - krok przestawny
B
bo - długi kij
bojutsu - techniki posługiwania się długim kijem
budo - droga sztuk walki
bujutsu - sztuki wojenne
bokken - drewniana imitacja miecza używana w celach treningowych
bushi - wojownik
bushido - kodeks honorowy wojownika
chu - środek
chudan - pozycja centralna, poziom środkowy - od pasa do barków (określenie wysokości ataku)
chudan tsuki - uderzenie w poziom środkowy (od pasa do barków)
D
dan - stopień mistrzowski
do - droga
dojo - sala ćwiczeń w sztukach walki
domo arigato - bardzo dziękuję
domo arigato gozaimasu - bardzo dziękuję (bardzo grzecznie) (coś się nadal dzieje)
domo arigato gozaimasita - bardzo dziękuję (bardzo grzecznie) (coś się właśnie skończyło)
doshu - przewodniczący stylu, spadkobierca (obecnie Moriteru Ueshiba)
dozo - proszę
E
eri - kołnierz
eri dori - atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) kołnierza partnera
F
funakogi undo - wiosłowanie (ćwiczenie)
G
gedan - pozycja niska, poziom niski - od pasa w dół (określenie wysokości ataku)
gedan tsuki - uderzenie w poziom niski (od pasa w dół)
gyakuhanmi - pozycja, w której przeciwnicy stoją naprzeciw siebie w różnych postawach
H
hajime - start
hakama - długi, podobny do spódnicy, formalny strój
hanmi (hammi) - postawa stojąca, pozycja obronna z jedną nogą z przodu
hanmihantachi - sytuacja, w której jeden z przeciwników stoi, a drugi siedzi
hara - centrum
happo giri - cięcie w ośmiu kierunkach
hidari - lewy
hidari kamae (hidari hanmi) - postawa z lewą nogą z przodu
hiji - łokieć
I
iaijutsu - sztuka walki mieczem koncentrująca się na początkowym ruchu wyciągania miecza
irimi - wchodzenie, "wejście ciałem". Techniki, w której ciało tori styka się (lub prawie styka) z ciałem uke
irimi tenkan - krok w przód i zwrot przez plecy o 1800
irimi nage - rzut, wykorzystujący wejście (irimi)
J
jiyu waza - metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki przy ustalonym ataku
jo - kij
jodan - pozycja wysoka, poziom wysoki - powyżej barków (określenie wysokości ataku)
K
kamae (gamae) - postawa
kaiten - okrągły, koło
kaiten nage - Rzut obrotowy. uchi-kaiten nage i soto-kaiten nage (wewnętrzny i zewnętrzny)
kakari geiko - metoda treningu - tori wykonuje technikę na kilku kolejno atakujących go uke
kata - forma, ramię
katana - miecz japoński
katate - jedna ręka
kata dori - atak polegający na trzymaniu rękawa na wysokości barku
katate dori - atak polegający na uchwyceniu jedną ręką jednej ręki
katate ryote dori - (morote dori) atak polegający na uchwyceniu dwoma rękoma jednej ręki
keiko - trening, praktyka
ki - siła, energia
kihon - podstawowy, bazowy
kihon waza - techniki podstawowe (w podstawowej wersji)
koho kaiten ukemi - pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z ushiro-ukemi
koho ukemi - pad twardy do tyłu
kokyu - oddech, siła oddechu
kokyu ho - metoda oddychania
kokyu nage - dosłownie rzut oddechem - rzut wykorzystujący siłę ataku przeciwnika
konnichiwa - dzień dobry (w ciągu dnia)
koshi (goshi) - biodra
koshi nage - rzut przez biodro
kote - nadgarstki
kote gaeshi - skręt nadgarstka na zewnątrz
kubi - szyja, kark
kubishime - atak od tyłu polegający na duszeniu przeciwnika przedramieniem
kyu - stopień uczniowski
kyudo - japońska sztuka łucznictwa
M
mae - przód
mae geri - atak polegający na prostym kopnięciu przeciwnika
mae ukemi - pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z zenpo-kaiten-ukemi
men - głowa
men uchi - uderzenie w głowę po linii prostej
migi - prawy
migi kamae (migi hanmi) - postawa z prawą nogą z przodu
mokuso - zamknąć oczy; medytować
morote dori - (katate ryote dori) dwiema rękami za rękę
mune - klatka piersiowa
mune dori - atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) za przód (klapy) kimona
N
nage - rzut
O
obi - pas
oi tsuki - Uderzenie razem z krokiem w tym samym kierunku
omote - przód
omote waza - ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących wejście przed partnera
onegai - prośba
onegaishimasu - proszę o ćwiczenie, dosłownie: proszę mnie nauczyć - formuła wypowiadana na początku treningu, a także w trakcie przed rozpoczęciem ćwiczenia
O'Sensei - dosłownie Wielki Nauczyciel - tytuł Morihei Ueshiba - twórcy aikido
R
randori - metoda treningu - tori wykonuje dowolne techniki na kilku równocześnie atakujących go uke
rei - ukłon
ryokata dori - atak polegający na uchwyceniu (trzymaniu) dwoma rękami za ramiona partnera (rękawy)
ryote - dwie ręce
ryote dori - atak polegający na uchwyceniu dwoma rękoma za dwie ręce przeciwnika
S
sayonara - do widzenia
seiza - oficjalna pozycja siedząca (na kolanach)
sempai - starszy student
sensei - nauczyciel
shihan - mistrz - formalny tytuł
shiho - cztery kierunki
shiho giri - cięcie w czterech kierunkach
shiho nage - rzut w czterech kierunkach
shikko - sposób poruszania się na kolanach
shizentai - postawa naturalna, ze stopami obok siebie
shomen - przód
shomen uchi - uderzenie z nad głowy w głowę
sokuso - czubki palców (do kopania)
soto - zewnętrzna strona, na zewnątrz
suburi - indywidualne techniki ćwiczeń przy użyciu bokken i jo, techniki podstawowe
sumimasen - przepraszam
suwari waza - techniki w parterze, w pozycji siedzącej
T
tachi waza - techniki wykonywane w pozycji stojącej
tai sabaki - ruch ciała
tanto - drewniana imitacja noża
tatami - (słomiana mata) mata, na której ćwiczy się sztuki walki
te - ręka
tegatana - ręka-miecz
tenchi - niebo i ziemia lub góra i dół
tenchi nage - rzut niebo-ziemia
tenkai ashi - zwrot w miejscu o 180°
tenkan - ruch obrotowy, zwrot
tori - osoba wykonująca technikę i zwyciężająca w starciu
tsuki - proste uderzenie (pchnięcie)
tsugi ashi - krok dostawny
U
uchi - cios
uchideshi - bezpośredni (najbliższy) uczeń
uke - osoba, która jest prowadzona, rzucana
ukemi - wykonanie padu
ukemi waza - techniki padów i przewrotów
ura - tył
ura waza - ogólna nazwa wersji technik wykorzystujących zejście z linii ataku
ushiro - tył, z tyłu, do tyłu
ushiro kubishime - atak z tyłu z duszeniem
ushiro ryote dori - uchwyt z tyłu, obiema rękami za obie ręce
ushiro ukemi - pad miękki, przetoczenie do tyłu - nazwa stosowana zamiennie z koho-kaiten-ukemi
ushiro waza - techniki obrony przed atakiem z tyłu
W
waza - technika
Y
yame - stop
yoko - bok, w bok, w kierunku bocznym
yokomen uchi - cios zadany po łuku w bok głowy
yoko ukemi - pad twardy w bok
Z
zarei - ceremonialny ukłon wykonywany w pozycji siedzącej (seiza)
zempo - do przodu
zempo kaiten ukemi - pad miękki, przetoczenie do przodu - nazwa stosowania zamiennie z mae ukemi
zempo ukemi - pad twardy do przodu
zori - japońskie sandały do użycia poza dojo
LICZBY
1 - ichi
2 - ni
3 - san
4 - shi
5 - go
6 - roku
7 - shichi
8 - hachi
9 - kyu
10 - ju
11 - ju-ichi
12 - ju-ni
13 - ju-san
14 - ju-shi
15 - ju-go
16 - ju-roku
17 - ju-shichi
18 - ju-hachi
19 - ju-kyu
20 - ni-ju
21 - ni-ju-ichi
22 - ni-ju-ni
23 - ni-ju-san
24 - ni-ju-shi
25 - ni-ju-go
26 - ni-ju-roku
27 - ni-ju-shichi
28 - ni-ju-hachi
29 - ni-ju-kyu
30 - san-ju
40 - shi-ju
50 - go-ju
60 - roku-ju
70 - shichi-ju
80 - hachi-ju
90 - kyu-ju
100 - hyaku
136 - hyaku-san-ju-roku
200 - ni-hyaku
300 - san-byaku
400 - yon-hyaku
500 - go-hyaku
600 - roppyaku
700 - nana-hyaku
800 - happyaku
900 - kyu-hyaku
1000 - sen
1988 - sen-kyu-hyaku-hachi-ju-hach
2000 - ni-sen
3000 - san-zen
4000 - yon-sen
5000 - go-sen
6000 - roku-sen
7000 - nana-sen
8000 - hassen
9000 - kyu-sen
10.000 - ichi-man
100.000 - ju-man
1.000.000 - hyaku-man